یلدا جشنی برای تولد خورشید

ایرانیان و برخی دیگر از اقوام هر ساله شب یلدا یا شب چله را جشن می‌گیرند. این شب بلندترین شب سال در نیم کره شمالی زمین است.

یلدا ریشه در فرهنگ ایرانی دارد ومردمان دوران باستان واز جمله اقوام آریایی در شب اول زمستان یعنی از غروب آفتاب سی‌ام آذر تا طلوع آفتاب در اول ماه دی با بیداری دراز مدت وتفعل بر فال حافظ وخوردن شیرینی ومیوه‌‌‏های تر و خشک به استقبال زمستان می‌‌‏رفتند.

خورشید در گردش خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد که موجب کوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریکی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگربار به سوی شمال شرقی باز می‌گردد که نتیجه آن افزایش روشنایی روز و کاهش شب است.

ایرانیان باستان این شب را شب تولد الهه مهر، « میترا » نیزمی‌‌‏پنداشتند وخوانی می‌‌‏گستردند که « میزد » نام داشت و شادمانه پایکوبی می‌‌‏کردند. چنانچه بعد‌‌‏ها مراسم شب یلدا از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت وجشن « ساتورن » خوانده می‌‌‏شد.

واژه یلدا به معنای « زایش زاد روز » وتولد است وگذشتگان براین باور بودند که یلدا روز تولد خورشید است.

در ایران امروز، مردم درازترین شب سال را با گردهم آمدن وشب نشینی در خانه بزرگتر‌‌‏ها وخوردن آجیل مخصوص شب یلدا وهندوانه و انار شیرینی که سمبل برکت، تندرستی وفراوانی وشادکامی است، جشن می‌‌‏گیرند.