تغذیه درمانی در دیابت

بیماری دیابت چیست؟

دیابت یا بیماری قند به علت ناتوانی بدن در تولید یا استفاده از انسولین پدید می آید. انسولین ماده ای است که در بدن توسط غده لوزالمعده تولید می شود و باعث می گردد قند مورد استفاده بدن قرار گیرد.

دیابت:
قند ناشتا: ۱۲۶ و بالاتر
۲ ساعت بعد از غذا: ۲۰۰ و بالاتر

پیش دیابت:
قند ناشتا: ۱۲۵-۱۰۰
۲ ساعت بعد از غذا: ۱۹۹-۱۴۰

نرمال:
قند ناشتا: ۹۹ و پایین تر
۲ ساعت بعد از غذا: ۱۳۹ و پایین تر

چگونه می توان دیابت خود را کنترل کرد؟

رژیم غذایی درست + دارو درمانی + فعالیت بدنی منظم

برنامه غذایی صحیح یک فرد دیابتی چیست؟

۱- مصرف دقیق هر سه وعده غذایی و دو یا سه میان وعده در زمانهای مشخص و مقدار مشخص

از حذف کردن هرکدام از وعده ها و میان وعده هایتان؛ بپرهیزید و آنها را سر زمان مشخص مصرف کنید.

۲- برای تغذیه صحیح از تمام گروههای غذایی استفاده کنید. زمانی که غذاهای متنوع می خورید ویتامین ها و مواد معدنی کامل تری نیز به بدنتان می رسد.

سعی کنید هر روز از هر گروه از مواد غذایی نام برده شده در زیر استفاده نمایید.

گروه نان و غلات و مواد نشاسته ای

خوردن مواد نشاسته ای برای سلامت هر فرد لازم و ضروری است و شامل انواع نان، غلات، حبوبات، یا سبزیجات نشاسته ای می باشد.

در هر وعده غذایی باید از مواد نشاسته ای استفاده کرد. ممکن است شنیده باشید که مبتلایان به دیابت نباید مواد نشاسته ای بخورند ولی به خاطر داشته باشید که مصرف صحیح و به اندازه ی این دسته از مواد غذایی و با استفاده از توصیه های کارشناس تغذیه بلامانع است.

بهتر است از غلات کامل و حبوبات مانند نخود، عدس، انواع لوبیا، جو سبوس دار روزانه استفاده شود.

نان سنگک، جو و سایر نان های سبوس دار انتخاب های مناسب تری هستند.

مصرف برنج و ماکارونی باید محدود شود، بهترین روش پخت برنج کته کردن است.

یک واحد ماده غذایی نشاسته ای معادل: ۳۰ گرم نان (۱ کف دست نان سنگک یا بربری، ۲ کف دست نان تافتون یا ۴ کف دست نان لواش) یا ۲ عدد بیسکویت ساقه طلایی یا ۱ عدد سیب زمینی کوچک یا ۱/۲ لیوان برنج پخته یا ۱/۲ لیوان عدس پخته یا ۱/۲ لیوان ماکارونی پخته

ماکارانی پخته: ۱/۲ لیوان
برنج پخته: نصف لیوان
نان لواش: ۴ کف دست
ذرت پخته: ۱/۲ لیوان
نان بربری و سنگک: ۱ کف دست

گروه سبزیجات (حداقل ۴ – ۳ واحد در روز)

هر روز و همراه هر وعده غذایی از سبزیهای خام و پخته استفاده نمایید. مصرف این گروه باعث رساندن ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر به بدن شده در حالی که انرژی تولید شده از مصرف سبزی ها بسیار اندک است.

یک واحد از سبزیجات معادل: یک لیوان سبزیجات خام یا نصف لیوان سبزیجات پخته است.

سبزیجات نشاسته ای: سیب زمینی، هویج، نخود فرنگی، باقالی، ذرت، کدو حلوایی توصیه می شود به یک واحد در روز محدود شوند.

از پیاز و سیر و کدو سبز در غذاها استفاده کنید. سبزیجات و سالاد را بدون سس و همراه با آبغوره یا کمی آبلیمو میل نمایید.

سیب زمینی: یک عدد متوسط
نخود سبز: نصف لیوان
سبزیجات خام: یک لیوان
سبزیجات پخته: نصف لیوان

گروه میوه ها (۳-۲ واحد در روز)

مصرف میوه ها لازم و ضروری است به شرط اینکه تعداد آن به ۲ تا ۳ واحد در روز محدود شود و حتی الامکان با پوست میل شود. بهتر است میوه ها را به صورت خام مصرف کنید. خوردن میوه کامل بهتر از آبمیوه ها است.

از مصرف میوه ها یی که قند بالایی دارند بهتر است پرهیز شود:

انگور، خربزه، هندوانه، طالبی، گرمک، انبه، آناناس، موز، کیوی، پرتقال تامسون، زرد آلو، انجیر

(مصرف خشکباری مانند انجیر خشک به ۱/۵ عدد متوسط، توت خشک و کشمش به ۲ قاشق غذاخوری سر صاف، خرما خشک زاهدی به دو عدد در روز محدود شود.)

میوه های مفید (هر واحد شامل):

۱ عدد هلو متوسط، ۲ عدد شلیل کوچک، ۲ عدد زرد آلو، ۱ عدد گلابی متوسط، ۲ عدد نارنگی کوچک، ۴-۳ عدد توت فرنگی متوسط، نصف لیوان گیلاس یا آلبالو یا ذغال اخته، ۱ عدد متوسط انار یا پرتقال ترش، ۲ عدد آلو متوسط

پرتقال: یک عدد متوسط
زردآلو: ۳ عدد متوسط
سیب: یک عدد متوسط
طالبی: یک قاچ متوسط

گروه گوشت و جانشین ها

تنها ۲-۱ بار در هفته از گوشت قرمز کم چرب استفاده شود و بقیه روزها از مرغ و ماهی کم چرب و بدون پوست استفاده شود.

یک واحد مواد غذایی پروتئینی معادل: ۳۰ گرم گوشت قرمز، ماکیان یا ماهی پخته شده یا معادل ۳۰ گرم پنیر (۱ قوطی کبریت پنیر) یا نصف لیوان حبوبات پخته شده یا ۱ عدد تخم مرغ

ماهی: یه کف دست
تخم مرغ: یک عدد متوسط
گوشت قرمز: ۳ تکه هر تکه ۳۰ گرم
مغز: ۱/۳ لیوان

گروه شیر و لبنیات (۳-۲ واحد در روز)

هر روز شیر و ماست بدون چربی یا کم چربی مصرف کنید.

یک واحد لبنیات معادل: یک لیوان شیر، ۲ لیوان دوغ کم نمک، ۳/۴ لیوان ماست

پنیر: برابر یک قوطی کبریت
کشک: نصف لیوان
شیر: یک لیوان
دوغ: دو لیوان
ماست: ۳/۴ لیوان

گروه روغن ها و چربی ها

مصرف روغن ها را باید به حداقل ممکن رساند.

روغن های مایع گیاهی (زیتون، کنجد، کنولا یا کلزا، آفتابگردان، سویا و…) بهتر است جایگزین مصرف مواد غذایی پر چرب مانند: کره، مارگارین، سس سالاد، روغن های جامد، خامه، پنیر خامه ای، سرشیر، سی مایونز و… شوند.

دارچین، چای سبز را در برنامه غذایی خود بگنجانید (سبب کاهش قند خون میشود.)

از مصرف مواد غذایی نظیر کله پاچه، سیراب شیردان، دل، جگر، زبان، قلوه و مغز و … خودداری کنید.

روزانه ۸ لیوان آب بنوشید (مصرف چای به حداقل برسد)
روزانه حداقل ۴۵-۳۰ دقیقه فعالیت بدنی (پیاده روی) داشته باشید.

در صورت اضافه وزن بالا، وزن خود را به وزن پیشنهادی کارشناس تغذیه برسانید (کاهش حداقل ۵ درصد وزن در تعادل قند خون تاثیر بسزایی دارد)

استرس و ناراحتی سبب بالا رفتن ناگهانی قند خون می شود، پس حتی الامکان آرام و صبور باشید.