گیاه دارویی مارچوبه و خواص درمانی آن
مارچوبه گیاهی گلدار است که بومی بیشتر مناطق اروپا، آفریقای شمالی و غرب آسیا است.
مارچوبه گیاهی علفی چندساله و دوپایه از راسته مارچوبه، تیرهٔ مارچوبگان (Asparagaceae) و سردهٔ مارچوبه (Asparagus) است.
گلهای بسیار کوچک آن در روی پایههای نر و ماده قرار دارند. گلهای آن دارای ۶ کاسبرگ و ۶ گلبرگ و ۶ پرچم و یک مادگی سه برچهای است گلهای نر به رنگ زرد مایل به سبز بوده، کاملاً از گلهای ماده که معمولاً به رنگ قرمز در میآیند قابل تشخیص میباشند.
معمولاً برداشت مارچوبه از سال سوم، یعنی دو سال بعد از انتقال تاج آن به محل اصلی آغاز میشود.
محل کاشت گیاه دارویی مارچوبه در ایران، خوی، تبریز، نواحی مختلف البرز، قصر قجر، جلفای اصفهان، اراک، کرمانشاه، جنوب ایران، و مهارلو در شیراز . همچنین در روستای رز از توابع شهرستان ماهنشان استان زنجان بصورت خودرو رشد میکند. این گیاه بهعنوان یک سبزی خوراکی بهه صورت خام یا پخته استفاده میشود.کاشت گیاه دارویی مارچوبه در شهرستان اندیمشک رواج پیدا کرده است .
خواص درمانی گیاه دارویی مارچوبه
– هر ۱۰۰ گرم مارچوبه فقط ۲۰ کیلوکالری انرژی دارد و بدین ترتیب یک جایگزین بسیار عالی برای میان وعده های پُرکالری است.
گیاه دارویی مارچوبه باعث افزایش متابولیسم بدن شده و به عنوان یک چربی سوز، به لاغری شما کمک می کند.
– مواد غذایی پروبیوتیک که بیشتر در منابع غذایی گیاهی یافت میشوند، در دستگاه گوارش تجزیه نمیشوند و غذای مورد نیاز برای باکتریهای روده مانند بیفیدوباکتر و لاکتوباسیلوس را فراهم میآورند. این باکتریها که از باکتریهای پروبیوتیک میباشند تجزیه موادد در دستگاه گوارش را تسهیل میکنند و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماریهای رودهای مانند سرطان روده، بیماریهای التهابی روده، آلرژی و… را میکاهند. یکی از پروبیوتیکهای بسیار مهم اینولین میباشد که از پلیفروکتانها است؛ و مارچوبه یکی از منابع اصلی اینولین میباشد.
– مواد ضدالتهابی موجود در گیاه دارویی مارچوبه عبارتاند از: ساپونین A، سارساساپوژنین، پروتودیوسین، دیوسژنین و فلاوونوئیدهای کورستین، روتین، کامفرول، ایزورامنتین. این مواد شیمیایی از فرآیندهای التهابی در بیماریهای خود ایمنی جلوگیری میکنند.
– گیاه دارویی مارچوبه حاوی سطح بالایی از آمینو اسید آسپاراژین است و همین موضوع باعث میشود یک ادرار آور طبیعی باشد. به عبارت دیگر مصرف مارچوبه به شما کمک میکند مایعات اضافی را از بدن دفع کنید و از ایجاد عفونتهای مجاری ادرار جلوگیری خواهد کرد. زمانی که زنان به اندازه کافی دفع ادرار ندارند میتوانند از این ماده استفاده کنند.
– یکی از مهمترین خواص مارچوبه این است که به علت داشتن کلروفیل، خونساز است و به ساختن گلبولهای قرمز خون کمک میکند و کسانی که کمخون هستند باید از آن استفاده کنند.
– گیاه دارویی مارچوبه همچنین سرشار از گلوتاتیون میباشد و به نسبت سایر سبزیجات از آنتیاکسیدانهای بیشتری تشکیل یافته است. این مقادیر بالای مواد آنتیاکسیدانی، رادیکالهای آزاد را از بین میبرد و منجر به خواص ضدسرطانی میشود.
– فولات اساسا برای سلامت سیستم قلب و عروق لازم و ضروری است.کمبود فولات باعث ایجاد خطر حمله ی قلبی و بیماری های قلبی عروقی می شود.
فولات مسئول تبدیل هموسیستئین به سیستئین است که تجمع آن در دیواره های رگ ها باعث تصلب شرائین می شود. با خوردن یک وعده مارچوبه، ۶۶ درصد نیاز روزانه بدن به فولات تامین می شود.
– گیاه دارویی مارچوبه ملین است و یبوست را برطرف می کند
– مارچوبه برای تقویت قوای جنسی مفید است .
– یکی دیگر از زمینههای تحقیق در رابطه با مارچوبه ، اثر آن بر بیماری لوسمی میباشد. لوسمی نوعی سرطان است که مغز استخوان را درگیر میکند و بر تولید گلبولهای سفید خون اثر میگذارد. در این بیماری گلبولهای سفید به حالت طبیعی تولید نمیشوند و یا به طور طبیعی فعالیت نمیکنند.
– مارچوبه به علت داشتن اینولین که نوعی کربوهیدرات است، برای دستگاه گوارش بسیار مفید است.
– افرادی که اختلالات مرتبط با پورین مانند تجمع اسیداوریک دارند، باید از مارچوبه که سرشار از پورین میباشد؛ اجتناب کنند. از شایعترین اختلالات مرتبط با پورین، نقرس و سنگهای کلیوی اوراتی میباشد.
استفاده از گیاه دارویی مارچوبه در انواع غذاها
۱٫ استفاده از مارچوبه تازه در سالاد سبزیجات
۲٫ مارچوبه پخته در پاستا، ماکارونی، لازانیا، پیتزا و…
۳٫ اضافه کردن مارچوبه به املت، کوکو سبزی، خوراک مرغ و …
۴٫ اضافه کردن به انواع سوپهای سفید، سوپ سبزیجات و…