دیابت چیست؟
دیابت را بشناسیم و از همین حالا مهارش کنیم
دیابت بیماری مزمنی است که با کنترل صحیح آن، می توان از بروز عوارض آن جلوگیری کرد. اگر بیماری افراد دیابتی کنترل نشود، دچار عوارضی مانند نارسایی قلبی و مغزی، از کار افتادگی کلیه ها، عفونت و قطع عضو در پاها، اختلالات دستگاه گوارش، نابینایی و عوارض عصبی مانند بی حسی موضعی به خصوص در پاها می شوند.
-انواع دیابت:
نوع ۱
نوع ۲
وابسته به حاملگی
دیابت همراه با سایر بیماری ها
– تقریبا ۵ تا ۱۰ درصد افراد مبتلا به دیابت دارای دیابت نوع یک می باشند که در آن سلول های تولید کننده انسولین در غده لوزالمعده تخریب شده اند، در نتیجه برای کنترل سطح خون به انسولین نیاز دارند.
مشخصه دیابت نوع ۱ شروع ناگهانی و حاد آن معمولاً قبل از سن ۳۰ سالگی می باشد.
– شایع ترین عامل زمینه ای ابتلا به دیابت نوع ۱ استعداد ژنتیکی می باشد.
– ۹۰ تا ۹۵ درصد افراد مبتلا، دیابت نوع ۲ دارند که در اثر کاهش حساسیت به انسولین و یا به علت کاهش تولید انسولین اتفاق می افتد.
– دیابت نوع ۲ ابتدا به وسیله رژیم غذایی و ورزش درمان می شود، اگر همچنان سطح گلوکز خون بالا باشد درمان به وسیله داروهای خوراکی ضددیابت تکمیل می شود.
– در تعدادی از این افراد داروهای خوراکی افزایش قند خون را کنترل نکرده و تزریق انسولین لازم می شود.
– دیابت نوع ۲ بطور شایع در افراد بالای ۳۰ سال و چاق اتفاق می افتد.
– وزن بالا و عدم تحرک کافی از عوامل شایع در ایجاد دیابت نوع ۲ می باشد.
علائم بالینی در همه انواع دیابت: پرادراری، پرنوشی، پراشتهایی و سایر علائم: خستگی و ضعف، تغییرات ناگهانی بینایی، گزگز و بی حسی دست ها و پاها، خشکی پوست، زخم هایی که به کندی بهبود می یابد و عفونت های عود کننده ولی به صرف وجود هر کدام از این نشانه ها نمی توان گفت که فرد مبتلا به دیابت است و تنها راه مطمئن برای آگاهی از این امر، اندازه گیری میزان قند خون است.
هدف اصلی، طبیعی سازی فعالیت انسولین و سطح قند خون جهت کاهش پیشرفت عوارض عروقی و عصبی می باشد.
– درمان دیابت دارای پنج بخش است:
درمان تغذیه ای
ورزش
پایش و کنترل
دارو درمانی
آموزش
درمان تغذیه ای:
رژیم غذایی و کنترل وزن اساس درمان دیابت را تشکیل می دهند. هدف رژیم غذایی در درمان دیابت، کنترل مجموع کالری دریافتی جهت دستیابی و یا نگهداری وزن مطلوب و کنترل سطح خون می باشد.
? روزانه غذاهای متنوع مصرف کنید. مواد حاوی فیبر زیاد (سبزیجات، میوه جات، غلات و …) مصرف کنید.
? وعده های اصلی غذا و میان وعده ها، روزانه در ساعت مشخصی بطور منظم مصرف شود.
? غذایی که روزانه مصرف می شود از نظر حجم و کالری دریافتی یکسان باشد.
? تا حد امکان هیچ وعده غذایی حذف نشود.
? از شیرینی جات کمتر استفاده کنید.
? چربی ها و به خصوص نوع اشباع شده را کمتر مصرف کنید. این چربی ها در گوشت و فرآورده های حیوانی نظیر همبرگر، فیله گوساله، کره و… یافت می شود.
? از ماست و شیر کم چرب یا بدون چربی استفاده شود.
? از ماهی و مرغ بیشتر استفاده شود. پوست مرغ را قبل از مصرف جدا کرده و هنگام مصرف گوشت قرمز، چربی کاملاً از گوشت جدا شود. گوشت به صورت آب پز یا کبابی مصرف شود.
? سعی شود به جای آبمیوه، میوه تازه نظیر پرتقال، گریپ فروت و نارنگی استفاده شود.
? از سبزیجات تازه یا منجمد بدون سس های اضافی، چربی یا نمک استفاده شود. از سبزیجات برگ سبز یا زرد رنگ بیشتر استفاده شود.
? از غذاهایی که صرفاً از دانه ها و غلات تهیه می شوند مثل نان ذرت، برنج قهوه ای یا بلغور استفاده شود.
ورزش:
❄ هر روز در یک زمان معین و به یک میزان مشخص ورزش شود.
❄ انجام ورزش منظم روزانه بجای ورزش متفرق و پراکنده بایستی تاکید شود.
❄ باید تحرک کافی داشته باشد و حداقل سه بار در هفته به مدت نیم ساعت به پیاده روی پرداخته شود.
❄ از ورزش کردن در هوای فوق العاده گرم یا سرد خودداری شود.
❄ بعد از ورزش کردن پاها بررسی و مشاهده شوند.
❄ در طی دوره هایی که کنترل وضعیت قند نامناسب است از ورزش کردن خودداری شود.
پایش و اندازه گیری سطح قند خون:
? اندازه گیری قند خون توسط بیمار نقش عمده ای در مراقبت از دیابت دارد.
دارو درمانی:
♌ داروها در دیابت نوع یک انسولین به مدت طولانی استفاده می شود.
♌ در دیابت نوع دو در صورتی که رژیم غذایی و ورزش با شکست مواجهه شود از داروهای خوراکی ضد دیابت مثل متفورمین، گلی بنکلامید و… استفاده می شود و در صورت شکست با داروهای خوراکی ممکن است نیاز به انسولین درمانی باشد.
