ارتباط آلودگی هوا با بیماری آسم در کودکان
بیماری آسم از جمله بیماری های التهابی ریه می یاشد و با تاثیر گذاشتن بر مسیر جریان هوا که وظیفه حمل هوا به داخل ریه را بر عهده دارد، باعث نازک شدن و تورم این مسیر می شود و فرد را دچار تنگی نفس و خس خس سینه می کند.
به عقیده محققین، تعداد زیادی از افراد کشورهای پیشرفته یک نفر از هر ۱۲ نفر با مشکل آسم دست و پنجه نرم می‌کنند، اینکه چرا میزان این بیماری به این حد رسیده، سؤال بسیار پیچیده‌ای است.
*صدای پنهان بیماری آسم پشت سرفه و خس‌خس‌های انسان‌ها
طبق نظر متخصصان حوزه قلب و ریه، در بعضی از افراد آسم فقط کمی باعث ناراحتی آن‌ها می‌شود در حالی که در دیگر افراد این بیماری شدید بوده و آن‌ها را دچار مشکلات جدی و همچنین حملات شدید آسم می‌کند؛ هرچند درمان کامل بیماری آسم کشف نشده است اما می‌شود با راه‌هایی این بیماری را کنترل کردن و شدت آن را کم کرد.
علائم و نشانه‌های بیماری آسم هم از نظر شدت و هم از نظر شکل علائم در بین افراد متفاوت است، یک فرد ممکن است فقط در هنگام ورزش دچار حملات آسمی شده و یا همیشه در خطر این حملات باشد.
علائم و نشانه‌های بیماری و حملات آسم شامل تنگی نفس، سفت شدن قفسه سینه و یا درد در قفسه سینه، مشکل در خوابیدن به دلیل تنگی نفس، سرفه و یا خس‌خس، صدای سوت یا خس‌خس هنگام بازدم، حملات سرفه که در هنگام سرماخوردگی، آنفلوانزا و به وسیله ویروس‌های تنفسی شدیدتر می‌شوند.
*تصور پنداشتن آسم، به عنوان یک بیماری خطرناک غلط است
سید حمیدرضا معزی درباره این بیماری اظهار کرد: این بیماری بر خلاف تصور اغلب مردم یک بیماری خطرناک نیست و مبتلایان می‌توانند با پیروی از دستورات پزشکی و مصرف منظم دارو، بیماری را به میزان قابل‌توجهی درمان کنند.
وی افزود: برخی افراد گمان می‌کنند سرفه کردن می‌تواند ارثی باشد و نشانه بیماری ریه‌ها نیست. این تصور کاملاً اشتباه است. چیزی به نام عادت وجود ندارد؛ هیچ فرد سالمی نمی‌تواند بگوید از بچگی عادت به سرفه کردن دارم. این سرفه‌ها نشانه آسم است.
فوق تخصص ریه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی، فشار خون و سایر بیماری‌های زمینه‌ای در صورتی که با سرفه، به ویژه سنگینی قفسه سینه مواجه هستند، حتماً باید برای بررسی وضعیت ریه خود به پزشک مراجعه کنند، زیرا هیچ‌کدام از این بیماری‌ها نمی‌توانند باعث علائم مذکور شوند و احتمال ابتلای فرد به آسم بالاست.
*۹۰ درصد بیماران تنفسی به آسم خفیف مبتلا هستند
با توجه به درصد شیوع ابتلا به آسم، مواجهه و درمان به موقع این بیماری نیاز به تابوشکنی دارد، به گفته متخصصان هنوز بسیاری از بیماران و والدین نسبت به مصرف اسپری توسط خود یا کودک باورهای غلطی دارند؛ آن‌ها می‌ترسند به مصرف اسپری عادت یا دیگران آن‌ها را در زمان مصرف مشاهده کنند.
اسپری دارویی مشابه قرص است و تنها مزیتش این است که به صورت مستقیم وارد ریه‌ها می‌شود، با بهبود بیماری، میزان مصرف آن نیز کم یا حتی قطع می‌شود.
معزی با بیان اینکه ترسم از آسم در جامعه به قدری بالاست که بنده به عنوان پزشک به مریض می‌توانم بگویم به حساسیت تنفسی مبتلا شده، اما جرئت نمی‌کنم بگویم مبتلا به آسم است، ادامه داد: چون مریض شروع به گریه و زاری، ناراحتی و غصه خوردن می‌کند، در صورتی که ۹۰ درصد بیماران به آسم خفیف مبتلا هستند و مشکل خاص و حادی ندارند.
*واکنش اطرافیان بیماران مبتلا به آسم عذاب‌آور است
طبق نظر کارشناسان بیماری از هر نوعی که باشد برای فرد مبتلا رنج‌آور است، به خصوص اگر بیماری نمود بیرونی داشته باشد؛ آسم نیز از جمله بیماری‌هایی است که به گفته مبتلایان واکنش‌های اطرافیان برای آن‌ها بسیار عذاب‌آور است.
متأسفانه پائین بودن سطح آگاهی میان برخی افراد جامعه باعث شده آن‌ها در برابر سرفه‌های افراد مبتلا به آسم واکنش نادرستی نشان بدهند، چرا که گمان می‌کنند بر اثر این سرفه‌ها امکان ابتلای آن‌ها نیز به آسم وجود دارد، در صورتی که آسم یک بیماری التهابی است و منشأ آن ویروسی نیست که بتواند مسری باشد؛ اغلب این واکنش‌ها باعث ابتلای مبتلایان به افسردگی، اضطراب و سایر ناراحتی‌های روحی می‌شود.
اما یکی دیگر از مسائل پربحث در رابطه با بیماری تنفسی آسم در انسان، وجود داشتن این بیماری در بین ورزشکاران است؛ ورزش برای مبتلایان به آسم می‌تواند یک چالش محسوب شود چون برخی از فعالیت‌های ورزشی سبب تشدید علائم آسم مانند خس‌خس، سرفه، تنگی نفس و غیره می‌شوند.
*تهدید جدی آسم شغلی به شاغلان درگیر با آلودگی
ورزشکاران فعال در بسیاری از رشته‌های ورزشی مانند غواصی زیر دریا در ارتباط هستند، البته نکته مهم اینجاست که ورزش‌ها برای بهبود بیماری آسم به افراد مبتلا به آن کمک می‌کند.
خسرو آگین در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در رابطه با افزایش آسم در ورزشکاران اظهار کرد: بیماری آسم می‌تواند به صورت سرفه‌های ممتد و تنگی نفس خود را نشان دهد که معمولاً بیشتر بیماران با مشاهده این علائم به کلینیک‌ها مراجعه می‌کنند، گروهی از بیماران غالباً با روبه‌رو شدن با برخی عوامل بیماری‌شان تشدید می‌شود.
وی با بیان اینکه به طور مثال خانم‌هایی که دارای ریه‌های تحریک‌پذیر هستند هنگام تنفس بو و ذرات گرد و غبار در فضای آشپزخانه یا استشمام بوی شوینده‌ها، دچار حملات و تنگی نفس می‌شوند، افزود: از عواملی که در تشدید این بیماری تأثیرگذار هستند می‌توان به سیگار کشیدن و همچنین فعالیت در محیط‌هایی که دارای آلاینده‌های محیطی هستند اشاره کرد؛ باید گفت افرادی که در محیط کارشان آلودگی وجود دارد در خطر ابتلا به بیماری آسم هستند که در اصطلاح به بیماری آن‌ها آسم شغلی می‌گوییم.
*رویش آسم ورزشی از ورزشکاران نوجوان تا قهرمانان
این فوق تخصص ریه ادامه داد: بخشی از بیماران هنگام مراجعه به پزشک، در شرح حال خود می‌گویند: در حال ورزش کردن دچار تنگی نفس می‌شویم که این موضوع در ورزش‌‌هایی مثل کوه‌نوردی، هاکی روی یخ، اسکیت، که در محیط سرد مرطوب انجام می‌شوند، بیشتر مشاهده می‌شود و در این ورزش‌ها احتمال حملات آسم وجود دارد، به این بیماری در اصطلاح آسم ورزشی می‌گوییم.
وی در پایان ابراز کرد: این نوع از آسم بیشتر در سنین پائین و نوجوانی مشاهده می‌شود که بخشی از ورزشکاران و حتی قهرمانان رشته‌های ورزشی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
اما یکی از مهم‌ترین عللی که می‌تواند در به وجود آمدن بیماری آسم مؤثر باشد ارتباط با مستقیم با آلودگی هوا در کلان‌شهرها است، آلودگی هوا در کلان‌شهرها طی چند سال اخیر با روند کاهش آلاینده‌ها همراه بوده اما باید توجه داشت که همین میزان هم می‌تواند برای دستگاه تنفسی انسان ضرر داشته باشد.
*سهم ۳۰ درصدی آلودگی هوا در آسم‌های کودکان
در سال‌های اخیر دانشمندان ثابت کرده‌اند که آلودگی هوای ناشی از ماشین‌ها و کارخانه‌ها، دلیل عمده شروع حملات آسم است، ۳۰ درصد از آسم‌های کودکان به دلیل آلودگی هوای شهری شروع می‌شود؛ مطالعات نشان می‌دهد آلودگی هوا باعث ایجاد بیماری آسم در افراد سالم می‌شود.
بر اساس آمار موثق پیک ابتلا به آسم طی دهه‌های اخیر در ایران در سال ۱۳۹۲ اتفاق افتاده که بیش ۴۷۰ هزار نفر بودند، از سال ۱۳۹۰ تاکنون نیز مرگ بر اثر آسم در ایران رو به افزایش است، از سوی دیگر تعداد مرگ و میر در مردان بیشتر از زنان بوده است.
همچنین از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ شاهد افزایش مرگ و میر در آقایان و کاهش مرگ و میر در میان زنان هستیم، به علاوه تعداد مرگ و میر در اثر بیماری آسم در میان افراد پیر و بالای ۷۰ سال بیشتر از رده‌های سنی دیگر است.
*ماسک‌های مناسب روزهای آلوده را بشناسید!
حسن الله صادقی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: آلودگی هوا باعث تشدید بیماری‌های انسدادی ریه از جمله آسم، COPD می‌شود آلودگی‌های هوا حملات این بیماری‌ها را تشدید و در بسیاری از مواقع باعث مرگ این افراد می‌شود.
وی افزود: بیماران آسمی و مبتلا به COPD که تحت کنترل و درمان هستند با قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا بیماری‌شان تشدید می‌شود، همچنین آلودگی هوا در درازمدت در ایجاد انواع سرطان‌ها مؤثر است و به طور کلی می‌توان گفت این آلودگی، عملکرد مغزی، سیستم اکسیژن، ریه، قلب و به طور کلی همه اعضای بدن را درگیر می‌کند.
متخصص ریه با بیان اینکه ماسک‌های N95 و فیلتردار می‌تواند از ورود ذرات معلق به ریه مؤثر عمل کند، تصریح کرد: ز فعالیت در هوای باز پرهیز شود. بیماران آسمی، COPD یا کسانی که جراحی ریه انجام داده‌اند از قرارگرفتن در این هوا خودداری کنند.
با توجه به یافته‌های پژوهش چنین نتیجه‌گیری می‌شود حیطه‌های کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آسم شامل علائم و نشانه‌ها، فعالیت جسمانی، عملکرد خلقی، عملکرد اجتماعی، درک از سلامتی بیماران مبتلا به آسم با همه حیطه‌های سلامت روان آن‌ها رابطه دارد؛ بنابراین ارائه مراقبت‌های خاص در حیطه روان شناختی می‌تواند برای این بیماران مفید و موجبات ارتقاء کیفیت زندگی آنان را فراهم کند.
بسیاری از مردم هنوز اطلاعات کافی را در رابطه با بیماری‌هایی همچون آسم ندارند، اگر هر ایرانی با اطلاع از علائم و راه‌های مقابله با هر بیماری، اطلاعات خود را در اختیار دوستان و اطرافیان خود قرار دهد، امید به روند کاهش بیماری‌ها در جوامع ایرانی افزایش پیدا خواهد کرد.
